Pek çok kişide rastlanabilen şizofreni, farklı belirtilerle ortaya çıkabilen ve tedavi edilmediğinde çok ciddi sorunlara yol açan önemli bir psikolojik rahatsızlıktır. Peki ama paranoid şizofreni nedir?
Çevresel faktörlere, sosyal sorunlara ya da genetik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan birçok farklı psikolojik rahatsızlıklardan söz etmek mümkün. Şizofreninin bir alt dalı olan ve toplumun önemli bir kısmında görülen paranoid şizofreni de bunlardan bir tanesi.
Online terapi platformu Evimdeki Psikolog olarak sizler için hazırlamış olduğumuz içeriğimizde, paranoid şizofreni nedir sorusunu tüm detaylarıyla mercek altına alıyoruz.
Paranoid Şizofreni Nedir?
Dünya genelinde yaygın olarak rastlanılan şizofreni tipi olmasından ötürü sıklıkla sorusunu paranoid şizofreni nedir sorusunu, gördüğü sanrı ve halüsinasyonlar ile bireyin gerçeklikten uzaklaşmasına neden olan bir psikolojik rahatsızlık olarak yanıtlamak mümkün.
Paranoid şizofreni vakalarında, bireyin bir hayal aleminde olması ve gerçeklikten uzaklaşmış olması hayatını normal bir şekilde sürdürmesine ciddi anlamda engel olmaktadır.
Paranoid şizofreni genellikle 18-30 yaş aralığındaki genç ve orta yaşlı kesimde başlar. 45 yaşını aşmış bireylerde ve henüz 15 yaşını geçmemiş olan gençlerde rastlanılması ve teşhis edilmesi zor bir rahatsızlıktır. Buna ek olarak erkeklerde kadınlara göre daha erken ortaya çıkmaktadır.
Paranoid şizofreni olan bireyler, çok büyük ve önemli belirtiler yaşamalarına rağmen içinde bulundukları durumu genellikle kabul etmezler. Bu da onları sosyal ilişkilerden mahrum bırakır ve çevrelerinden gitgide uzaklaşarak yalnızlaşırlar.
Paranoid şizofreni; katatonik şizofren, ayrılmamış şizofren, dezorganize şizofren gibi şizofreninin alt türlerine göre çok daha erken yaşlarda görülmeye başlar ve oldukça yavaş ilerleme gösterir.
Bu açıdan ele alındığında paranoid şizofreni belirtileri gösteren bireylerin dikkatle gözlemlenmesi ve en hızlı şekilde tedavisine başlanması büyük önem taşır.
Paranoid Şizofreni Belirtileri Nelerdir?
Paranoid şizofreni nedir sorusunu yanıtladığımıza göre konunun daha net anlaşılabilmesi adına paranoid şizofreni belirtilerine de göz atmak faydalı olacaktır.
1. Paranoya ve Sanrılar
Paranoid şizofreni belirtileri arasında en çok gözlemlenen semptomlardan bir tanesi paranoya ve sanrılardır. Hastalar gerçeklikten tamamen uzak olan, güçlü kanıtları olmayan bu inançlarına genellikle körü körüne inanmaktadırlar.
Birilerinin sürekli kendilerini gözlemlediğini ve ona zarar vermek istediğini düşünebilir ya da eşlerinin veya sevgililerinin kendilerini aldattığına inanabilirler. Halihazırda var olmayan sesleri duyarak derin bir korkuya sürüklenebilirler.
Buna ek olarak paranoid şizofreni hastaları, gerçekte olmayan kokuları ve tatları hissettiklerini, başkaları tarafından duyulmayan sesleri duyduklarını düşünürler.
Sürekli olarak çevrelerinde bulunan herhangi bir bireyden zarar göreceklerine dair düşünceleri, insan ilişkilerine zarar verir. Bu durum, yalnız kalmalarına neden olur.
Paranoid şizofreni vakalarında görülen paranoya ve sanrılar tamamen bireyin kendi karakter yapısına ve yaşam tarzına bağlı olarak gerçekleşmektedir.
2. Kendini Özel ve Önemli Hissetme
Her birey kendini özel ve biricik hissetmelidir; fakat paranoid şizofreni hastaları için bu durum biraz daha farklı olabilir. Bu kişiler genellikle kendilerini herkesten daha üstün görürler.
Hatta kendilerine önemli bir görev verildiği için dünyaya geldiklerine, dünyayı kurtaracaklarına ve olağanüstü güçlere sahip olduklarına inanırlar. Her daim lider konumda olduklarını düşünmektedirler.
3. Kişilik Bölünmesi
Paranoid şizofreni belirtileri arasında alan bir diğer madde ise hastalarda görülen kişilik bölünmeleri. Yani paranoid şizofreni hastaları, farklı karakterlere bölünebilirler, bu da iç dünyalarında büyük bir çatışmaya neden olur.
Aynı anda hem iyi hem kötü, hem saldırgan hem de yumuşak kalpli; birbirinden tamamen uzak karakterlere bürünebilirler. Bunun yanı sıra bu bireyler sık sık kendi kendilerine konuşabilmektedirler.
4. Saldırganlık
Paranoid şizofreni hastalarının öfke kontrolü düşük olabilir. Düşüncelerine sıkı sıkı bağlı olduklarından görüşlerini yok sayan insanlara karşı öfkeli ve saldırgan olabilirler.
Bunun yanı sıra kendilerine zarar verme eğilimi de paranoid şizofreni hastalarında görülen belirtiler arasındadır. Bunun temel nedeni ise yaşadıkları kişilik bölünmeleri ve bu karakterler arasında yaşanan çatışmalardır.
5. Duygusal Yoğunluk
Hastalar duygularını genellikle çok yoğun yaşamaktadırlar. Bu durum çoğu zaman karşılarındaki insanlara aşırı gelebilir. Örneğin, sevdikleri insanlara sevgilerini normal bir şekilde göstermek yerine bu duygularını aşırıya kaçarak gösterirler.
Bunun yanı sıra sevdiklerini genellikle çok kıskanırlar. Ayrıca duygusal yoğunluktan kaynaklanan öfke patlamaları ve ağlama krizleri de dikkate alınması gereken diğer paranoid şizofreni belirtileri arasındadır.
6. Uyku Bozuklukları
Bir diğer paranoid şizofreni belirtisi ise uyku bozukluğudur. Kimi hastalar gün içerisinde uzun saatler boyunca uyuyabilir. Kimileri de günlerce uyuyamaz ve bu durum kendilerini zihinsel anlamda çok yorgun hissetmelerine neden olur.
Yaşamış oldukları uyku bozukluklarına bazen yeme bozukluklarının da eşlik ettiği bilinmektedir.
7. Patolojik Kıskançlık
Daha önce de belirtmiş olduğumuz gibi paranoid şizofreni hastaları genellikle olmayan düşüncelere körü körüne inanıp bu doğrultuda eyleme geçerler.
Karşısındaki insanın kendilerini aldattığını ve onlara karşı sadık olmadıklarını düşünebilirler. Bu yüzden onlardan boşanabilir ya da karşısındakilere zarar verebilirler.
Kıskançlığa bağlı olarak bir şey bulacağı inancıyla birlikte oldukları kişinin eşyalarını karıştırma veya aldatıldıklarını kanıtlama düşüncesiyle onları takibe alma davranışları görülebilir.
Paranoid şizofreni vakalarında görülen semptomlar eğer dikkatli bir şekilde gözlemlenmezse depresyon ile karıştırılabilir. Elbette bu semptomların her biri paranoid şizofreni varlığının kesin olduğuna dair göstergeler olmayabilir.
Bir uzman psikolog değerlendirmesi ile yapılan erken teşhis ise başlanacak tedavinin olumlu sonuçlanması için atılacak en önemli adımlardandır.
Paranoid Şizofreni Tedavisi Nasıl Yapılır?
İlk belirtileri travma sonrası stres bozukluğu ile ortaya çıkan paranoid şizofreni mutlaka tedavi altına alınması gereken önemli bir psikolojik rahatsızlıktır. Paranoid şizofreni vakalarında ne yazık ki tedavi hastalığın tamamıyla ortadan kaybolmasına neden olmaz.
Kimi zaman aralıklarla nüksedebilir ya da uzun bir süre boyunca devam edebilir. Paranoid şizofreni hastaları tedavi altına alınmadığı takdirde psikoza girerler. Bu da gerçeklikle bağlarını tümüyle koparır.
Uzmanlar paranoid şizofreni tedavisine ilk olarak hastalığın ortaya çıkmasındaki nedenleri araştırmakla başlar. Buna bağlı olarak hastanın verebileceği tepkilere dair bir öngörüde bulunulur.
Tedavi hastalığın ilerleme durumuna göre ilaç ve psikoterapilerle yapılabilir. Eğer bunlardan sonuç alınmayacağı düşünülüyorsa hasta bir süre klinikte tedavi edilir.
Paranoid şizofreni tedavisi için uzmanlar kadar hastanın çevresinde bulunan kişilerin ve ailesinin de tutumu çok önemlidir. Bu doğrultuda ailesi ve hastanın iletişim halinde olduğu diğer kişiler, hastaya karşı nasıl davranmaları gerektiğini bilmelidirler.
Sizler için hazırladığımız blog yazılarına göz atarak pek çok konuda bilgi edinebilir veya psikolojik değerlendirme testlerini çözebilirsiniz!
