Fizyoterapi (Fizik Tedavi), sağlıklı bireyin mevcut güç, dayanıklılık ve normal hareketinin korunmasını ve geliştirilmesini sağlayan bilim dalıdır.
Rehabilitasyon ise; Dünya Sağlık Örgütüne (DSÖ) göre sakatlık ve engelliliğin etkisini, sakat ve engellilerin çevreye uyumsuzluğunu azaltmayı amaçlayan tüm önlemlerdir ve bireyi günlük yaşamında mümkün olduğunca bağımsız kılmayı hedefleyen tedavilerin tümüne denir. Fizik tedavi, manuel terapi, terapötik egzersizler, elektroterapi, traksiyon, robotik cihaz uygulamaları, masaj, sıcak-soğuk uygulamalar, hidroterapi, fluidoterapi, kuru iğneleme, yüksek yoğunluklu lazer, kinesiotape, elektrik stimülasyonu gibi birçok uygulamayı içerir.
Tedavi planı kişiye özgüdür. Bireyin egzersizleri yapabilmesi, cihaz uygulamalarında ağrı eşiğinin belirlenmesi iyileşme süreci için oldukça önemlidir. Geçirilmiş bir kazadan sonra oluşan fiziksel fonksiyon bozukluğu, sürekli devam eden akut ve kronik ağrılar, çalışma koşullarından kaynaklanan ağrılar ve duruş bozuklukları ,kas-iskelet sistemi bozuklukları, sporcularda kuvvet dayanıklılık ve dengenin korunması, geliştirilmesi gibi durumlarda fizik tedavi uygulanabilir.
Fizik tedavi uygulama alanı çok geniş bir yelpazeye sahiptir. Çoğu nörolojik, pediatrik, ortopedik, romatolojik ve kardiyovasküler rahatsızlıklarda fizik tedavi , rutine eklenebilir. Örneğin; iş yerindeki ağır çalışma koşulları veya ergonomik çalışmama gibi sebeplerden dolayı oluşan postüral bozukluklar yaşam kalitesini etkileyecek duruma geldiğinde bunun öncelikle sebebinin bulunması, sonra giderilmesi, ardından iyilik halinin korunması, en sonunda ise durumun tekrarlanmaması için önleyici egzersizlerin öğretilmesi ile kişi bilinçlendirilebilir.
Sporcularda mevcut kas gücünün korunması, performansın geliştirilmesi ve özellikle profesyonellerde sakatlıkların önlenmesi için fizik tedavi ve egzersiz planı oluşturulabilir.
Kırık sonrası iyileşme sürecinde fizik tedavi uygulanabilir, özellikle çocuk hastalarda kırık bölgesini koruma altına alarak egzersizleri ihmal etme durumu olabilir. Aile bilinçlendirilmeli ve egzersize katılım sağlanmalıdır. Yaş ile birlikte görülme sıklığı artan üriner inkontinansta (idrar kaçırma) rutin tedavilerinin yanı sıra hastaya pelvik taban egzersizleri öğretilebilir.
Çeşitli sebeplerden dolayı beyin dokusunun yeterince beslenememesi durumunda meydana gelen inme (felç) için özellikle erken dönemde fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları önerilebilir. Parkinson hastalarına aktif şekilde egzersiz yapmaları, fizyoterapist eşliğinde grup tedavi seansları önerilebilir. Bunların dışında, el-diz cerrahisi sonrası gelişebilen kas güçsüzlüğünü gidermek için çeşitli egzersizler ve cihaz tedavileri uygulanabilir.
Fizyoterapi Hangi Rahatsızlıkları Tedavi Edebilir?
Fizik tedavi ve rehabilitasyonun uygulandığı bazı hastalıklar şunlardır:
- Skolyoz
- İnme(Felç)
- Serebral Palsi
- Multiple Skleroz
- Ankilozan Spondilit
- Poliyomiyelit
- Tortikollis
- Yumuşak doku yaralanmaları
- Spina Bifida
- Spinal Kord(Omurilik) yaralanmaları
- Pelvik taban fonksiyon bozuklukları
- Parkinson
- Postüral bozukluklar
- Kardiyopulmoner rahatsızlıklar
- Karpal tünel, kübital tünel sendromları
- Bel ve boyun fıtıkları
- Donuk omuz
- Kas ve eklem hastalıkları
- Omuzda yırtık ve omuz yaralanmaları
- Osteoporoz
- Tenisçi dirseği
- Kronik ağrılar
- Fibromiyalji
- Romatoid Artrit
- Sporcu yaralanmaları
- Diz ve Kalça protezi ameliyatları
- Ortopedik cerrahi sonrası fonksiyonların geri kazanılması
- Kırık
- Tendon ve sinir yaralanmaları
- El yaralanmaları
- Lenf ödem
- Diz yaralanmaları
- Menisküs ve diz çapraz bağ yaralanmaları
- Topuk dikeni
Fizik Tedavi Hangi Durumlarda Uygulanmamalıdır?
Bazı durumlarda bazı fizik tedavi ajanlarının uygulanması sakıncalıdır.
Protezin bulunduğu bölgeye derin ısıtıcılar uygulanmamalıdır.
Kalp pili olan bireylerde ve gebelerde cihaz uygulamaları yapılmamalıdır.
Açık yara ve kanserli bölgeye uygulama yapılmamalıdır.
İltihaplı romatizmal hastalıkların alevlenme dönemlerinde fizik tedavi uygulanmamalıdır.
Akut ödem ve şişlik üzerine sıcak uygulama yapılmamalıdır.
İlerlemiş osteoporozu olan hastalara, gebelere, omurga ve boyun zedelenmesi olan bireylere traksiyon uygulanmamalıdır.
Hastaya mutlaka duyu testi yapılmalıdır. Duyu bozuklukları olan bireylere sıcak ve soğuk uygulama yapılmamalıdır.
Fizyoterapistlerin Görevleri Nelerdir?
Fizyoterapist; fizyoterapi alanında en az 4 yıllık lisans düzeyinde eğitim veren fakülte veya yüksekokullardan mezun sağlık meslek mensubudur. Fizyoterapistler, kişilerin fiziksel, psikolojik, duygusal ve sosyal yönlerini göz önünde bulundurarak bireyin yaşam kalitesini artırmalarına ve hastalık durumlarında rehabilitasyon sürecini uygulayan profesyonellerdir. Konulan tıbbi teşhis, tanıya göre hastaya uygun tedaviyi planlar ve uygular. Aynı zamanda bireyin tedaviden beklentilerini , tedaviden alınabilecek maksimum verimi progresif olarak gözlemler ve gerçekçi hedefler belirlerler.
Fizyoterapistin amacı, hastayı günlük yaşamında bağımsız kılmaktır. Eğer bu durum tamamen mümkün değilse de ileri nörolojik hastalıklarda refakatçiye veya pediatrik hastalıklarda anne ve babaya rehberlik edebilir.
- Fizyoterapistlerin çalıştığı ortamlar:
- Yataklı ve ayaktan teşhis ve tedavi veren merkezler
- Hastaneler
- Klinikler
- Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri
- Spor kulüpleri
- Üniversiteler
- Sağlıklı yaşam merkezleri
